Dag 3: Tussen Elfsteden en het zwaard van Grutte Pier

We begonnen de dag in Workum, waar de ochtendzon zachtjes over de stad lag, een veelbelovend begin van een lange, maar mooie etappe van 85 kilometer. Na een stevig ontbijt en het doornemen van de route stapten we op de fiets, klaar voor een dag vol natuur, cultuur en Friese charme.

De eerste kilometers voerden ons langs het waterrijke landschap van de Alde Brekken en de Aldegeaster Brekken. Een prachtig gebied met open water, rietkragen en weidse uitzichten. Hier fietsten we echt midden in de natuur: rust, ruimte en het constante geluid van weidevogels om ons heen. We namen even de tijd om af te stappen, van het uitzicht te genieten en natuurlijk wat foto’s te maken.

Via smalle paden ging het vervolgens richting IJlst, bekend om zijn karakteristieke overtuinen langs de gracht. Hier maakten we een korte stop voor een bezoek aan de fontein, een stempel op de stempelkaart, en foto’s van de houtzaagmolen en de overtuinen, stuk voor stuk typisch IJlst.

Daarna reden we verder naar Bolsward, een van de grotere Friese Elfsteden. Op de gezellige markt genoten we van een smakelijke lunch, terwijl de levendigheid van het centrum ons nieuwe energie gaf. De indrukwekkende Sint-Franciscuskerk en het fraaie stadhuis leverden mooie fotomomenten op.

Na Bolsward vervolgden we onze route richting Harlingen, maar eerst maakten we een tussenstop in Kimswerd, waar ik het verhaal vertelde van Grutte Pier die begin 16e eeuw een opstand begon tegen de Saksische en Hollandse overheersers.

Grutte Pier (of eigenlijk Pier Gerlofs Donia) was een boer van aanzien die zijn land bewerkte in vrede, totdat zijn leven een dramatische wending nam. In 1515 werd zijn boerderij platgebrand door huurlingen in dienst van de Saksen, waarbij zijn vrouw en kinderen om het leven kwamen. Vanuit die diepe persoonlijke tragedie ontstond een vurige wraakactie. Pier sloot zich aan bij de Arumer Zwarte Hoop, een opstandige groep Friezen, en begon als kapitein van een soort guerrillaleger de strijd tegen de vijand.

Met zijn imposante gestalte (hij was volgens overlevering meer dan twee meter lang) en brute kracht groeide hij uit tot een angstaanjagende figuur. Hij zou met gemak een zwaard van anderhalve meter hebben kunnen hanteren, een exemplaar dat nog steeds te bewonderen is in het Fries Museum in Leeuwarden.

Een bekend verhaal vertelt hoe Grutte Pier, wanneer hij soldaten gevangen nam, hen dwong om de volgende zin op te zeggen:
“Bûter, brea en griene tsiis: wa’t dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries.”
(Vertaling: “Boter, brood en groene kaas: wie dat niet kan zeggen, is geen echte Fries.”)

Kon je het niet goed uitspreken, dan was dat vaak het einde verhaal. Zo gebruikte hij taal als toetssteen voor loyaliteit.

Hoewel zijn methoden gewelddadig waren, wordt Grutte Pier door velen nog altijd gezien als een symbool van Friese trots en verzet tegen onderdrukking. Het was mooi om even stil te staan bij dit verhaal, juist op de plek waar het allemaal begon.

In Harlingen snoven we de zilte zeelucht op en zagen we de bedrijvigheid van de haven. Daarna trapten we door naar Franeker, waar het wereldberoemde Eise Eisinga Planetarium en het stadhuis nog altijd indruk maakt, al moesten we het deze keer bij een korte blik van buitenaf laten vanwege de tijd.

Om 17.00 uur hadden we nog zo’n 20 kilometer te gaan richting Leeuwarden. De benen begonnen het inmiddels wel te voelen, maar met elkaar bereikten we uiteindelijk voldaan de Friese hoofdstad. Daar werden we warm onthaald bij onze accommodatie en smaakte het welverdiende drankje extra goed.

Het was een lange dag, maar eentje vol afwisseling van water, natuur, cultuur en stad. Friesland liet zich opnieuw van zijn beste kant zien. Op naar morgen!

Hartelijke groet,
Sytze